τηθύς

Θάλασσα των παλαιότερων γεωλογικών χρόνων, η οποία έως το τριτογενές εκτεινόταν ανάμεσα στην Ευρασιατική ήπειρο στα Β και στην Αφρική - Αραβία - Ινδία στα Ν, χωρίζοντας τους δύο αυτούς ηπειρωτικούς όγκους. Η τ., της οποίας σημερινό υπόλειμμα είναι η Μεσόγειος, είχε μεγάλη σημασία κατά τη διάρκεια της αλπικής ορογένεσης: μέσα σε αυτήν, στα περιθώρια των δύο ηπειρωτικών όγκων, σχηματίστηκαν γεωσυγκλινείς τάφροι, οι οποίοι συνετέλεσαν, αργότερα, να γεννηθούν οι ορεινές άλυσοι.

* * *

-ύος, η, ΝΑ

νεοελλ.

1. οπισθογράγχιο γαστερόποδο μαλάκιο τής οικογένειας τηθυΐδες

2. γένος σπόγγων με σφαιρική μορφή

3. ως κύριο όν. η Τηθύς

α) (γεωλ.-γεωγρ.) υποθετική μεγάλη κεντρική θάλασσα που χώριζε τις δύο μεγάλες ηπειρωτικές μάζες κατά τον παλαιοζωικό αιώνα

β) αστρον. ο τρίτος δορυφόρος τού πλανήτη Κρόνου

αρχ.

1. ως κύριο όν. κόρη τού Ουρανού και τής Γαίας, σύζυγος τού Ωκεανού («Ὠκεανόν τε θεῶν γένεσιν καὶ μητέρα Τηθύν», Ομ. Ιλ.)

2. η θάλασσα («καὶ Τηθύος ἔσχατον ὓδωρ», Ορφ. Αργ.)

3. η τροφός («τὴν Τηθὺν εἶναι Ἶσιν, ὡς τιθηνουμένην πάντα καὶ συνεκτρέφουσαν», Πλούτ.).

[ΕΤΥΜΟΛ. Κατά μία άποψη, η ονομ. τής θεότητας έχει προέλθει από τη λ. τῆθος*. Η λ. με τη νεοελλ. σημ. «γαστερόποδο μαλάκιο» είναι αντιδάνεια, πρβλ. αγγλ. tethys].